จำนวนการดูหน้าเว็บรวม

วันอาทิตย์ที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2557

ที่มาของฮีตเดือนสิบ (บุญข้าวสาก) ฉบับผญาอีสาน

บุญข้าวสาก

"พอแต่เดือนสิบได้ล่วงล่ำมาเถิง  เดือนสิบมาฮอดแล้ว
ทายกทอดบวยบานเบิกทีทำทานต่อมาสองซั้น
ข้าวสากนำมาให้สังโฆทานทอด
พากันหวังยอดแก้วนิพพานพ้นบ่อนเย็น
เถิงฤดูเดือนนี้ยมพิบาลเพิ่นปล่อยเผด
กับทังสัตว์นรกพร้อมในหม้อแผ่นแดง
เทพท่อนไท้ในระหว่างกามา
สิได้ลงมาหาหมู่เฮามวลพร้อม
ซุมที่เป็นแซงเซื้อกันมาแต่ซาติก่อน
สิมาคอยฮับต้อนรอถ้าส่วนบุญ
ซุมที่เป็นเทพไท้เนาว์อยู่เทิงสวรรค์
สิพากันลงมาจอบซอมหลิ่งเยี่ยม
เห็นเฮาทำบุญสร้างการกุศลสร้างก่อ
ดีใจนำพี่น้องสิเมื่อพร้อมอยู่สวรรค์
คันเห็นเฮาหลืบม้างฮีตเก่าคองหลัง
บุญกุศลศีลทานบ่คะนึงนำจ้อย
เขากะพากันน้อยในหัวใจเอ้าอั่ง
คิดคนิงนำพี่น้องสิลงหม้อแผ่นแดง
ส่วนว่าเผดนรกฮ้ายได้ปลดปล่อยออกมา
เขาก็สนละวนซอกหาซาติแซงซุมเซื้อ
แล่นขึ้นเหนือลงใต้ตามศาลาฮิมท่า
ตามหนทางข่วงบ้านหาเซื้อเซ่นโต
เพราะว่าทุกข์ยากฮ้ายอาศัยเพิ่งใบบุญ
ตั้งแต่ยังเป็นคนบ่ได้เฮ็ดบุญเอาไว้
มัวแต่วนเวียนสร้างปาปังกรรมบาป
ตกมาในเซ่นนี้เลยลงหม้อแผ่นแดง
เขาก็เลาะแล้งแค้งฮ้องฮ่ำหวนหา
ทังลูกหลานอาวอาบ่ได้ยินเสียงนั้น
ย่อนอกุศลเบื้องปาปังกรรมบาป
ได้มาบังเลื่อมไว้ให้เขานั้นบ่ได้ยิน
เขากะเหมื่อยเลาะซอกค้นทังไห้ฮ่ำคนิงหา
ลงไปตามเถียงนาป่าดงพงเซื้อ
เบิดเสียงโฮเฮฮ้องครวญครางเอิ้นกู่
ลูกและหลานก็บ่ฮู้ย่อนกรรมนั้นแล่นบัง
เขาก็ซมซานเข้าอารามหลวงกว้างใหญ่
ลันไปเห็นพี่น้องพอได้ส่วนบุญ
เขาก็ดีใจล้นเห็นคนแหน่นอั่ง
คือสิเห็นพี่น้องคราวนี้เที่ยงจริง
ลางผ่องเห็นพี่น้องซาติเซ่นแนวโต
มาจำศีลกินทานซื่นซมหัวแม้ง
โภชนังข้าวปูปลาซิ้นต่อน
พากันทานทอดให้กะเลยได้อิ่มพุง
เขาก็ญอมือขึ้นสาธุการพร้อมพร่ำ
ปากกล่าวต้านพอให้อยู่เย็น
ขอให้ลุละได้โดยดังใจประสงค์
ยามเจ้ามรณาตายให้เจ้าเมือเมืองฟ้า
ลางผ่องซมซานเข้าอารามหลวงกว้างใหญ่
เห็นแต่หน้าเพิ่นพู้นบ่มีเซื้อเซ่นโต
บางผ่องกรรมเวรสร้างปางหลังหนักหน่วง
เข้าไปวัดบ่ได้มันฮ้อนจั่งไฟ
เขาก็ด่าวๆดิ้นฮีบออกมาจากอาราม
เบิดเขตธรณีสงฆ์จั่งค่อยเซาหายฮ้อน
คอบว่าติเตียนเจ้าผู้ทรงธรรมองค์ประเสริฐ
กรรมแหล่นต้องแผ่นดินฮ้อนจั่งไฟ
คอบว่าเป็นจั่งสั้นเฮาจั่งได้เฮ็ดข้าวห่อไปแขน(แขวน)
ทังอาหารหวานคาวซู่อันมวลพร้อม
ทานเขาให้ซุมบ่มีซาติเซ่น
เขาบ่มีพี่น้องเป็นหน้าอิดู
นอกจากหั่นยังมีผู้เป็นกรรม
อยากเข้ามาในวัดแต่แผ่นดินมันฮ้อน
เขาเลยบวงสรวงไว้ทำทานนอกเขต
เฮ็ดเป็นฮ้านเผดไว้ทางสิเข้าวัดมา
ซุมหมู่ญาติพี่น้องทังผ่องพวกกรรมหนัก
ยามที่เขาได้กินของที่มอบเวนวางให้
เขาก็ดีใจล้นขนหัวพองน้ำตาหลั่ง
ทังปากกะผ่องเว้าให้พรเจ้าผู้ทาน
ว่าสาธุท่อน ผู้ทานทอดให้เครื่องอยู่ของกิน
ขอให้มีความสุขห่างมีดีได้
เงินคำแก้วแนวประสงค์เบิดทุกอย่าง
ยามเมื่อมดมอดเมี่ยนให้เมือฟ้าสู่สวรรค์
ซุมหมู่พี่น้องผู้ข้านั้นให้มันทุกข์จนตาย
บ่ทำบุญศีลกินทานซาติซุมแซงฮ้าย
ให้มันตายลงหม้อนาระกาฮ้อนเดือด
พ้นจากหั่นให้เป็นเป้าเผดผี
อย่าได้มีวันพ้อโภชนังข้าวพร้อม
ให้เขาทุกข์ยิ่งล้ำคือด้ามดั่งเฮา
ให้เขาเป็นเผดฮ้ายยามตายไปลดซั่ว

ข้าวประดับดินข้าวสากพร้อมตายแล้วอย่าพบพาน "

ผญาโดย พระอาจารย์สมภพ โชติปัญโญ