คนแวงใหญ่
: หลักฐานทางโบราณคดีในวัฒนธรรมขอม
ไม่ได้อพยพมาจากไหน
เมื่อพูดถึงเรื่องราวในอดีตหรือความเป็นมาของท้องถิ่น
คนส่วนใหญ่มักจะนึกถึงประเด็นการอพยพเป็นส่วนใหญ่ ปฏิเสธไม่ได้ว่าได้รับแนวความคิดแบบชาตินิยมมาตั้งแต่สมัยการสร้างชาติไทยที่เริ่มต้นมาตั้งแต่สมัยรัฐบาลของจอมพล
ป. พิบูลสงคราม โดยใช้ประวัติศาสตร์เป็นตัวอธิบาย ซึ่งมีความคิดหลักว่า เราเคลื่อนย้ายหรืออพยพมาที่ไหนสักแห่ง
จนมาตั้งหลักแหล่ง ณ แห่งนี้ ซึ่งเมื่อพิจารณาจากหลักฐานทางโบราณคดี โบราณวัตถุ
หลักงานทางประวัติศาสตร์ กลับพบว่ามีผู้คนอาศัยอยู่ในบริเวณนั้นๆ มาแต้วตั้งแต่สมัยโบราณ
ในพื้นที่อำเภอแวงใหญ่ จังหวัดขอนแก่น
ถึงแม้จะไม่ได้มีโบราณสถาน หรือโบราณวัตถุที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ
แต่ก็มีหลักฐานที่ทำให้ทราบได้ว่ามีผู้คนอยู่ในพื้นที่ที่เป็นอำเภอแวงใหญ่มาแล้วประมาณ
1,800 ปี คือตั้งแต่ราวพุทธศตวรรษที่ 12 - 18 เป็นต้นมา นั้นคือกู่สระสิงห์ ตั้งอยู่ที่บ้านนาโพธิ์
ตำบลโนนสะอาด และกู่แก้ว ตั้งอยู่ที่บ้านโนนใหญ่ ตำบลคอนฉิม รวมทั้งแหล่งหินตัดภูคอกม้า
ตั้งอยู่ที่บ้านป่าไม้งาม ตำบลโนนทอง
ฐานเทวรูปที่เท้า
ที่พบในบริเวณกู่สระสิงห์
ที่มา : เพจปราสาทหินถิ่นแดนไทย
โบราณสถานที่พบในกู่แก้ว
บ้านโนนใหญ่ ตำบลคอนฉิม
ที่มา : เพจบ้านโนนใหญ่ อ.แวงใหญ่ จ.ขอนแก่น
แหล่งหินตัดภูคอกม้า
บ้านป่าไม้งาม ตำบลโนนทอง
ที่มา : เว็ปไซด์องค์การบริหารส่วนตำบลโนนทอง
เมื่อมีศาสนสถานก็แสดงให้เห็นว่าต้องมีคน
และต้องเป็นชุมชนขนาดใหญ่พอสมควร จึงจะมีแรงงานในการสร้างโบราณสถานได้
เมื่อกล่าวถึงคนหรือแรงงาน เป็นปัจจัยสำคัญ คงเป็นไปได้ว่าศูนย์กลางหรือเมืองหลวงให้หัวหน้านายช่างหรือช่างหลวงและช่างที่มีฝีมือ
เดินทางเข้ามาในพื้นที่และใช้คนในพื้นที่เป็นลูกมือในการก่อสร้าง
และเมื่อก่อสร้างเสร็จก็ให้คนในพื้นที่เป็นผู้ดูแลศาสนสถาน
ทำให้เห็นถึงการมีส่วนร่วมและการมีอยู่ของคน
ในพื้นที่ที่มีการสร้างศาสนถานในวัฒนธรรมขอม ดังนั้นในพื้นที่ที่เป็นอำเภอแวงใหญ่
จึงมีคนมาตั้งแต่สมัยขอมเรืองอำนาจแล้ว
ภาพจำลองศาสนสถาน ซึ่งจินตนาการให้เห็นชุมชนรอบๆโบราณสถาน
ที่มา :
เพจปราสาทหินถิ่นแดนไทย
กู่ที่พบในแวงใหญ่สร้างขึ้นเมื่อใด
?
สันนิษฐานว่าโบราณสถานทั้ง 2 แห่ง ที่พบในอำเภอแวงใหญ่
น่าจะสร้างในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12 – 18 และเป็นไปได้ที่สุดคือสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่
๗ (พ.ศ. ๑๗๒๔ - ๑๗๖๒ ราชวงศ์มหินทรปุระ) ซึ่งถือเป็นยุครุ่งเรืองของอาณาจักรเขมร
ขยายอาณาเขตได้กว้างไกล และเนื่องจากทรงนับถือพระพุทธศาสนาลัทธิมหายานจึงโปรดฯ
ให้สร้างศาสนสถานต่าง ๆ ไว้เป็นจำนวนมาก ทั้งในเขตเมืองและนอกราชอาณาจักร นอกจากนี้ยังโปรดฯ
ให้สร้าง อโรคยาศาล หรือโรงพยาบาลทั่วราชอาณาจักรอีกหลายแห่ง
ดังนั้นทางตอนบนของประเทศไทยจึงพบโบราณสถานอิทธิพลขอม หรือศิลปะเขมร
หรือศิลปะลพบุรี จำนวนมาก ทั้งที่ขึ้นทะเบียนเป็นโบราณถานของกรมศิลปากร
และยังมีอีกหลายแห่งที่ยังไม่ได้สำรวจ หรือขุดแต่ง เนื่องจากขาดบุคลากร
ขาดงบประมาณ
ภาพแหล่งโบราณวัตถุ
โบราณสถานวัฒนธรรมเขมรที่สำรวจโดยผู้สนใจ
ภาพจาก :
เพจปราสาทหินถิ่นแดนไทย
ภาพแหล่งโบราณสถานวัฒนธรรมเขมรที่สำรวจโดยผู้สนใจ
ภาพจาก :
เพจปราสาทหินถิ่นแดนไทย
