วิเคราะห์ "เปิบข้าว" ของ จิตร ภูมิศักดิ์

เปิบข้าวทุกคราวคำ จงสูจำเป็นอาจิณ
เหงื่อกูที่สูกิน จึงก่อเกิดมาเป็นคน
ข้าวนี้น่ะมีรส ให้ชนชิมทุกชั้นชน
เบื้องหลังสิทุกข์ทน และขมขื่นจนเคียวคาว
จากแรงมาเป็นรวง ระยะทางนั้นเหยียดยาว
จากรวงเป็นเม็ดพราว ล้วนทุกข์ยากลำบากเข็ญ
เหงื่อหยดสักกี่หยาด ทุกหยดหยาดล้วนยากเย็น
ปูดโปนกี่เส้นเอ็น จึงแปรรวงมาเป็นกิน
น้ำเหงื่อที่เรื่อแดง และน้ำแรงอันหลั่งริน
สายเลือดกูทั้งสิ้น ที่สูซดกำซาบฟัน ....

   สิ่เมื่อวิเคราะห์ความภายในใจที่จิตร ต้องการสื่อจากบทกลอนที่ให้ชื่อว่าเปิบข้าวนั้น ความเหนื่อยยากที่ชาวนาต้องทำเกือบทั้งปี แต่กลับถูกดูแคลนจากสังคม ซึ่งสื่งที่ทุกชนชันต้องกิน ไม่ว่ารวย หรือ จน ก็ต้องกินข้าว แต่สังคมชาวนาถูกเหยียดหยามว่าต้อยต่ำ แทนที่จะยกย่องเสียด้วยซ้ำ